Tibbi antropologiya

Tibbi antropologiya (tətbiqi) antropologiyanın alt sahəsidir. Fərdləri və cəmiyyəti tibbi nöqteyi-nəzərdən araşdıran tibbi antropologiya nisbətən yeni elm sahəsidir. O, sağlamlıq, xəstəlik və müalicə kimi hadisələrin mədəni, sosial və bioloji proqnozlarını araşdırır. Bundan başqa, bir çox müxtəlif mövzuları araşdıran tibbi antropologiyanın inkişafı əksər antropoloqlar tərəfindən 4 mərhələdə müəyyən edilir. 1870-ci illərdə ortaya çıxan mədəni antropologiya bu gün tibbi antropologiyada araşdırılan mövzuların, anlayışların və problemlərin əksəriyyətini əhatə etmişdir. Tibbi antropologiya termini 1963-cü ildən antropoloqlar üçün sağlamlıq, xəstəlik və əlaqəli tibb bacısı/qulluq təcrübələrinin sosial prosesləri və mədəni təqdimatı ilə bağlı empirik tədqiqat və nəzəriyyələr inkişaf etdirmək üçün bir etiket kimi istifadə edilmişdir.^[1] 1970-ci illərdə tibbi antropologiya öz yerini dəyişdi, yerli tibb anlayışlarına diqqət yetirərək, daha çox öz cəmiyyətlərində yer almış və onları biotibbi institutlara və bu qurumlarla əlaqəli anlayışlara çevirmişlər. Son zamanlar tibbi antropoloqlar tibbdə tədqiqatla bağlı məsələləri araşdırırmağa başlayıblar. Tibbi antropologiya antropologiya və tibblə yanaşı, anlayış və metodologiya baxımından sosiologiya, epidemiologiya, etiologiya, ekologiya və iqtisadiyyat kimi müxtəlif elmlərdən də faydalanır.

Bu gün bir çox universitetlərdə şöbələri olan tibbi antropologiya tibbin sosial elmlərlə birlikdə araşdırılmasında mühüm elm sahəsidir. O, mülki səhiyyə təşkilatlarından tutmuş tibbi sistemlərin müayinəsi və qiymətləndirilməsinə qədər bir çox məsələləri əhatə edir.

Bundan əlavə, yaxın gələcəkdə sürətlə inkişaf edən molekulyar antropologiya anlayışı həm tibbi xidmətlərin insanlara daha uyğun olmasını, həm də dərman preparatlarının daha humanist şəkildə istehsalını təmin edəcək bir elm sahəsidir. Türkiyədə bu mövzuya həssaslıq gələcək nəsillər üçün müsbət olacaq. Bir dəyişiklik olduğunu bilmək çox faydalıdır. Molekulyar Antropologiya insanların və digər canlıların təkamül tərəqqi və dəyişmə proseslərini molekulyar səviyyədə araşdırmağı, molekulyar əsasda mümkün dəyişikliyin istiqamətini təyin etməyi, inkişaf etməkdə olan nəsillərin mümkün molekulyar infrastrukturlarını müəyyən edərək mövcud xəstəlikləri və müalicə üsullarını araşdırmağı qarşısına məqsəd qoyub.

1. ↑ Scotch, Norman A (1963), "Medical Anthropology", in Bernard J. Siegel, Biennial Review of Anthropology, 3, Stanford, California: Stanford University Press, pp. 30–68